Erfgoed in de kijker

De Wenduinse vollaard

Rond Sinterklaas vond je vroeger bij de Wenduinse bakkers een speciale koek met een witte ronde steen, de vollaard met patakon. Op 6 december deelde de heilige man in de plaatselijke scholen één of meer vollaards uit aan de kinderen, die ze dan tijdens de pauze opaten. De patakons werden daarna allemaal netjes door de schoolzuster verzameld en opnieuw bij de bakker gebracht. Deze klaastraditie mag dan wel verdwenen zijn, de vollaard met patakon bestaat nog altijd in Wenduine!

Vollaard

Een vollaard is een langwerpige koek gemaakt van koekebrooddeeg met aan de twee uiteinden twee bollen (zogenaamde hoofden) en een lijfje dat tweemaal zo groot is. De vorm doet denken aan een wikkelkindje.

De traditie van de vollaard gaat al enkele eeuwen terug.
Oorspronkelijk werd de koek enkel in de kerst- en nieuwjaarsperiode gemaakt. Versierd met een patakon was hij in Vlaanderen een typisch kerstgeschenk. In heel wat regio’s verdween de vollaard, in Wenduine groeide hij uit tot een sinterklaaslekkernij.

Patakon

De naam patakon verwijst naar de gelijknamige Spaanse zilveren munt, die in de 17de en 18de eeuw in onze contreien gebruikt werd. De munt had een waarde van 48 stuivers, omgerekend € 15. Deze munt werd op de vollaard gelegd. Een vollaard was dan ook een gewaardeerd geschenk. De patakon verdween als munt, maar het gebruik bleef bestaan met beschilderde pijpaarden schijfjes. De gipsen patakon verving vanaf de jaren 1930 het pijpaarden exemplaar.

Patakons zijn er in verschillende diameters, van 2 tot 30 cm. Afhankelijk van de grootte van de vollaard wordt één of meerdere patakons gebruikt.

De gemeente De Haan bezit een kleine collectie pijpaarden patakons. De bereden klaroenblazer (diameter 9 cm) is het pronkstuk uit deze collectie.

(Bron: Vin Dune an de Zee, Eric Lepeer & Bakkerijmuseum Veurne)

Afbeeldingen